تعریف جدید از ماما در دنیا

تعریف جدید از ماما در دنیا، غیر از خدمات دوران بارداری و زایمان، دختران

در سنین بلوغ، زنان در سنین یائسگی و مسائل بهداشتی و حتی کودکان زیر ۵

سال را دربرمی گیرد. حتی براساس مقررات کشور ما و مقررات بین المللی، ماما می تواند

بدون نیاز به نظارت، به طور مستقل خدمات خود را ارائه کند.”

هنگامی که بحث مشکلات جامعه مامایی ایران پیش می آید، عناوینی چون هجوم

گسترده به مطب پزشکان متخصص زنان، نبود تجربه کافی و اطلاعات جامع فارغ التحصیلان

رشته مامایی، عدم تناسب پذیرش دانشجوی مامایی و ردیف های استخدامی،

در نهایت به معضل بیکاری در جامعه مامایی ایران منجر می شود.

هدا میرغیاثی رئیس بخش زایمان یکی از بیمارستان های تهران در مورد

تجربه کاری خود می گوید: “بزرگترین مشکل دانشجویان مامایی، بازار کار نامناسب است.

وقتی هم که وارد بازار کار می شوند، با موانع عمده ای روبرو هستند.

کار اصلی ماما، انجام زایمان طبیعی است اما این امکان هم اکنون از جامعه مامایی

ایران گرفته شده است. پزشکان در اغلب بیمارستان ها مقیم هستند و ماما

جایگاه مهمی ندارد، این در حالی است که اگر ماما در جایگاه اصلی خود قرار گرفته باشد

آمار سزارین پائین می آید. قبلاً مراقبت و انجام امور زایمان به وسیله ماماها انجام می شد

و اگر مسأله ای غیرطبیعی بود به پزشکان مراجعه می شد. اما هم اکنون پزشکان به

شدت گرایش به این بخش دارند و در حالی که ما در بیمارستان ها به ماما نیاز داریم،

زمینه ای برای جذب نیروهای جدید نداریم که تا بخش زیادی به معاونت درمان مربوط می شود.

از سویی بیمه ها به طور شخصی انجام می شود. شاید پرداخت حقوق ماماها، دستور استخدام

دولتی را هم تحت الشعاع قرار داده. از سوی دیگر مامایی جزو مشاغل سخت به حساب نمی آید.

هر ماما با ۳۰ سال سابقه می تواند با ۲۵ روز حقوق بازنشسته شود.

در نهایت بزرگترین مشکل این است که کار ما از ما گرفته شده است.”

میزان سزارین در کشور از ۲۰ سال گذشته، از ۱۰ درصد استاندارد جهانی به ۶۰

درصد افزایش یافته است. ادامه این روند و استفاده نکردن از ماماها و عدم آموزش

صحیح به مردم، این روند را می تواند تا صد درصد نیز برساند. ۳۵ درصد زایمان ها

به صورت سزارین است که ۹۰ درصد آنها در شهرها و در بیمارستان های خصوصی

انجام می شود. اما آمارهای واقعی تر به بیش از ۵۰ درصد زایمان با روش سزارین اشاره

دارد و حتی همین مسأله زمینه برخی عفونت های پس از زایمان را به وجود می آورد.

هدا میرغیاثی معتقد است: “عدم بهره گیری مناسب از ماماها در کشور و مراجعه

زنان باردار به پزشکان متخصص زنان و زایمان یکی از عوامل مهم افزایش سزارین در

کشور است. چون به علت زمان دار بودن زایمان طبیعی، پزشکان متخصص زنان

باردار را به سمت سزارین سوق می دهند.”

از سویی اگرچه انتخاب نوع زایمان، حق طبیعی اشخاص است. اما زایمان به

طریق سزارین در کشور ما از یک حق انتخاب فراتر رفته است و به نوعی تعهد

پنهان تبدیل شده است. بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی، آمار سزارین در یک جامعه

باید ۱۰ تا ۳۰ درصد زایمان های آن کشور باشد، اما این رقم در ایران به ?? درصد رسیده است.

این آمار در انگلستان ۲۱ درصد است. چنانکه یکی از استادان دانشگاه آکسفورد در

یک برنامه پزشکی در ایران می گوید: این آمار بسیار شگفت انگیز است و اگر علت آن

درد زایمان طبیعی است، پس متخصصان بیهوشی باید در تکنیک های خود برای بی حسی

بازنگری کنند. با این حال کمبود امکانات در زایمان طبیعی، به روز نشدن روش های زایمان طبیعی،

بی توجهی به زایمان طبیعی بدون درد و… زمینه خوبی برای تشویق مادران باردار از سوی پزشکان

به سوی سزارین است. این در حالی است که دلایل اقتصادی ترجیح پزشکان در این انتخاب است.

یک متخصص زنان و زایمان در این باره، پائین بودن تعرفه پزشکی زایمان طبیعی و نبود پشتوانه

قانونی برای حمایت از متخصصان زنان را از دلایل بالای سزارین می داند. از سویی در روش طبیعی،

به ۱۲ ساعت وقت از زمان بستری تا زمان تولد نیاز است. در حالی که در سزارین تنها به یک ساعت زمان

نیاز دارد. در نهایت وقتی ۶۰ تا ۷۰ درصد زایمان ها به روش سزارین انجام می شود و تنها

تقاضای زایمان طبیعی به مناطق محروم منحصر می شود، ماماها بیکار می شوند.

این در حالی است که اگر برای هر هزار نوزاد به ۳۰ تا ۵۰ ماما نیازمندیم دیگر نباید

مشکل بیکاری ماماها وجود داشته باشد. اما تنها ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر از ماماها جذب

سیستم بهداشت و درمان کشور شده اند.

در خطر افتادن استقلال حرفه مامایی از مهمترین مشکلات جامعه مامایی در ایران است.

بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی، رشته مامایی کاملاً مستقل تعریف شده و می تواند

بدون نیاز به سرپرست وظایف خود را انجام دهد.

از سویی تمام مراقبت های عادی دوران بارداری، مشاوره های دوران بلوغ، تشخیص و

درمان بیماری های شایع دستگاه تناسلی و مشکلات دوران پیری در حیطه وظایف ماماها قرار دارد.

سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید به این مهم توجه کند که بزرگ شدن دولت در بعد سلامت،

به نفع جامعه و نوعی صرفه جویی است که به بهبود کیفی رسیدگی به زنان و نوزادان نیز

منجر می شود. چنان که طرح پزشک خانواده به اشتغال حدود ۴ هزار ماما در این تیم ها منجر شد.”