روف گاردن یا باغ بام پوشش سبز و گیاهی است که در فضای روی پشت‌بام ساختمان ساخته
و اجرا می‌شود. چنین باغ‌هایی پدیدۀ جدیدی نیستند و نمونه‌هایی از آن در شهرهای باستانی
هم وجود داشته است؛ اما ظهور دوبارۀ آنها در شهرهای امروزی به دهۀ ۱۹۷۰ میلادی و کشور آلمان برمی‌گردد.
باغ بام یا بام سبز در شهرهای اروپایی و آمریکای شمالی با استقبال خوبی مواجه شده است
و اکثر صاحب‌خانه‌هایی که کمی به گل و گیاه علاقه داشته باشند، با توجه به بودجۀ خود و
زمان آزادی که برای نگهداری از گیاهان دارند، سعی می‌کنند برای ساختمان خود روف گاردن بسازند.
طراحی روف گاردن، انتخاب گل و گیاه و سپس اجرای آن دارای مراحلی است که بهتر است
تحت نظر و با کمک متخصصین این حیطه انجام شود.
طراحی فضای سبز
روف گاردن یا باغ بام چه مزایایی دارد؟
پاسخ این سوال طیف وسیعی از دلایل را شامل می‌شود.
زندگی شهرنشینی و ماشینی امروزی انسان را بیش از هر زمان دیگری از طبیعت دور کرده است؛
در حالی که نیاز غریزی او برای در ارتباط بودن با طبیعت و لمس آن درست مانند هر دورۀ دیگری پررنگ
و جدی است. شهرهای کوچک و بزرگ بیش از ظرفیت خود مهاجر پذیرفته‌اند و ازدحام جمعیت باعث شده
اکثر خانه‌های قدیمی و حیاط‌دار تخریب شده و جای خود را به برج‌های بلند مسکونی و تجاری بدهند.
باغ‌ها و بیشتر چشم‌اندازهای طبیعی برای ساخت راه‌ها و ساختمان‌ها از بین رفته است و ساعات کاری
زیاد و مشغله‌های دیگر، به ساکنین شهرها اجازه نمی‌دهد برای کسب آرامش از طبیعت به خارج از شهر بروند.
از طرف دیگر پارک‌ها هم همواره سرشار از جمعیت هستند و آن فضای خصوصی و آرامی که
انسان‌ها برای آرامش نیاز دارند را در اختیار کسی قرار نمی‌دهند.
به همین دلیل داشتن یک باغ کوچک اختصاصی ایدۀ جذابی به نظر می‌رسد. پشت‌بام ساختمان‌ها معمولا
یک فضای مرده به حساب می‌آید و درست کردن چند باغچه در آن به نفع تمام ساکنین مجتمع مسکونی است.
البته واضح است که در ساختمانی که بیش از یک واحد دارد، باید رضایت تمام مالکین برای احداث بام سبز کسب شود
و در صورتی که همگی خواهان استفاده از آن هستند، هزینه‌های ساخت و نگهداری هم بر تعداد تقسیم شود؛
مگر این که توافق دیگری بین مالکین صورت بگیرد.
باغ بام طبق نظر و سلیقۀ خود شما طراحی و اجرا می‌شود و اگر به باغبانی علاق داشته باشید، میتوانید
مسئولیت نگهداری از گیاهان را خودتان به عهده گرفته و لذت این فعالیت آرامش‌بخش را به زندگی‌تان اضافه کنید.
طراحی فضای سبز
روف گاردن به زیباسازی فضای شهر و بالا بردن آرامش ذهنی تمام شهروندان هم کمک می‌کند.
حتما برای شما هم پیش آمده که بعد از یک روز کاری خسته‌کننده در ترافیک بازگشت به منزل مانده
باشید و ناگهان بته‌های گل و درختچه‌هایی از بالای یک ساختمان نظرتان را جلب کرده باشند. آن لحظه
ناخودآگاه احساس بهتری پیدا می‌کنید. حال اگر تعداد این باغ‌های مرتفع در سطح شهرهای خاکستری
و شلوغ بیشتر شود، این حس خوب چندین برابر می‌شود.
شاید به نظرتان عجیب بیاید اما نقش بام‌های سبز به قدری مثبت است که برخی شهرهای آمریکایی
از ساختمان‌هایی که دارای چنین فضایی باشند، مالیات کمتری اخذ می‌کنند؛ زیرا این باغ‌ها در حد و
اندازۀ خود به پالایش هوای آلودۀ شهرهای بزرگ کمک می‌کنند. نکتۀ جالب‌تر آن که دیده شده برخی
پرندگان شهری در میان روف گاردن‌های بزرگ‌تر لانه‌سازی کرده‌اند. این خبر بسیار خوبی است زیرا در
سال‌های اخیر تعداد پرندگان در شهرهای بزرگ و آلوده به طرز چشم‌گیری کم شده است.
البته نباید نگران نگهداری از بام سبز باشید؛ زیرا اگر انتخاب گل و گیاه برای روف گاردن به درستی و
مطابق با شرایط جغرافیایی انجام شود، نگهداری و پرورش گیاهان آن بسیار ساده‌تر خواهد بود.
طراحی فضای سبز
روف گاردن یا بام سبز فضای سبزی است که روی پشت‌بام ساختمان اجرا می‌شود. روف گاردن به
شکل مدرن و امروزی از دهۀ ۱۹۷۰ و کشور آلمان وارد اصول طراحی نوین شد. مزایای روف گاردن برای
شهرهای شلوغ امروزی به قدری زیاد است که برخی شهرها برای ساختمان‌هایی که چنین فضایی را دارند،
تخفیف مالیاتی در نظر می‌گیرند.
هرچند نام روف گاردن یا باغ بام باعث می‌شود تصور کنیم چنین فضایی حتما باید روی پشت‌بام ایجاد شود،
اما هر شهروند مشتاقی می‌تواند حتی یک بالکن کوچک را هم به یک باغ دل‌پذیر تبدیل کرده و از آن لذت ببرد.
البته ساخت روف گاردن روی بام نیاز به زیرساخت‌ها و ملاحظات خاصی دارد که باید توسط و تحت نظر متخصصین انجام شود.
طراحی فضای سبز
احداث روف گاردن یا بام سبز چه ویژگی‌های مثبت دیگری دارد؟
این بام‌ها در حوزه‌های مختلف اثربخش و مفید هستند که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
مزایای روف گاردن برای ساختمان:
- با جذب بخش بیشتر آب باران داخل خود، باعث کاهش بار سیستم فاضلاب ساختمان می‌شوند.
- به عنوان یک عایق صوتی عمل کرده و سر و صدای زندگی شهری را کمتر به داخل محیط مسکونی هدایت می‌کنند.
- از آنجا که پوشش گیاهی به خنک شدن اطراف خود کمک کرده و خاک هم یک عایق گرمایی است، روف گاردن به حفظ دمای مطلوب ساختمان کمک می‌کند.
- اگر زیرسازی و عایق قبل از احداث بام سبز به خوبی اجرا شده باشد، این بام‌ها عمر مفید سقف را بیشتر می‌کنند.
مزایای اقتصادی روف گاردن:
- با افزایش مقاومت و طول عمر سقف، هزینه‌های نوسازی و تعمیرات اساسی را کاهش می‌دهد.
- از آنجا که یک عایق طبیعی برای دماست، هزینه‌های مربوط به خنک و گرم کردن فضای داخلی را کاهش می‌دهد.
- هزینه‌های فاضلاب را کاهش می‌دهد.
مزایای اکولوژیکی روف گاردن:
- کاهش اثر گرمایی در شهرها
- تصفیۀ هوای آلوده در شهرها
- کاهش هیاهو و ازدحام صوتی در سطح شهر
طراحی فضای سبز
هزینۀ احداث روف گاردن چقدر است؟
این موضوع به عوامل بسیاری بستگی دارد. آیا شما می‌خواهید از ابتدا و هنگام طراحی یک
ساختمان برای آن روف گاردن در نظر بگیرید؟ یا یک ساختمان از پیش ساخته‌شده را در نظر دارید؟
چه مساحتی از بام را به این موضوع اختصاص می‌دهید؟ آیا برای طراحی مسیرها و باغچه‌ها از
طراح متخصص کمک می‌گیرید؟ از چه نوع مبلمان فضای باز استفاده می‌کنید؟ آیا تمایل دارید آلاچیق
یا فضایی مانند آن بسازید؟ چه نوع گیاهانی را ترجیح می‌دهید؟ آیا برای آبیاری باغ بام سیستم خودکار تعبیه می‌کنید؟
البته هزینۀ محاسباتی مانند مقاومت ستون و پی ساختمان زیر بار احتمالی باغ و مقاوم سازی آنها
هم مطرح است. روی بام هم باید به صورت اصولی و پیش از ریختن خاک و کاشت گیاهان عایق‌بندی صورت بگیرد.
این روزها گروه‌های معماری و طراحی متخصصی وجود دارند که به صورت حرفه‌ای صفر تا صد امور مربوط
به طراحی و اجرای روف گاردن را به عهده می‌گیرند. از آنجا که این گروه‌ها تمام متخصصین لازم را در تیم
خود جمع کرده‌اند، احتمالا هزینۀ نهایی سپردن کار به آنها کمتر از زمانی می‌شود که بخواهید برای هر مرحله از کار، سراغ شخص متفاوتی بروید.
برای هزینۀ احداث روف گاردن تا پیش از بررسی ساختمان و شنیدن خواسته‌ها و نیازهای مشتری،
نمی‌توان بازه‌ای تعیین کرد. اما با توجه به بازار امروز و موارد عنوان شده، تخمین می‌زنیم
اجرای هر متر مربع از روف گاردن هزینه‌ای بین ۲۵۰،۰۰۰ تا ۱،۲۰۰،۰۰۰ تومان داشته باشد.
البته اگر ساختمان دارای چند واحد باشد، این هزینه معمولا بین تمام مالکین تقسیم می‌شود.
طراحی فضای سبز
برای اجرای استاندارد و اصولی روف گاردن ممکن است هزینۀ قابل ملاحظه‌ای لازم باشد.
اما از آنجا که روف گاردن غیر از زیبایی و نشاط روحی ساکنین به صورت عایق صوتی و گرمایی عمل کرده
و عمر مفید سقف را هم بیشتر می‌کند؛ هزینۀ ساخت آن در طولانی‌مدت توجیه اقتصادی دارد.
برای ساخت روف گاردن از چه متریالی استفاده می‌شود؟
برای ساخت روف گاردن سعی می‌کنند از مصالحی استفاده کنند که در عین مقاوم و زیبا بودن،
وزن کمی هم داشته باشند. به طور مثال برای ساخت آلاچیق یا مبلمان ثابت به طور گسترده‌ای
از ترمووود استفاده می‌کنند. ترمووود همان چوب است که به روش خاصی خشک شده و مواد مغذی
آن برای جانوران موذی از بین می‌رود؛ در نتیجه از چوب اصلی سبک‌تر و مقاوم‌تر است.
برای باغ بام از چه نوع خاک و گیاهانی استفاده می‌شود؟
این موضوع به صورت کامل به منطقۀ جغرافیایی شهر و شرایط جوی آن بستگی دارد. شما با کمک گرفتن
از یک متخصص باید گیاهانی را که با شرایط آب و هوایی شهرتان سازگار هستند بشناسید و از بین آنها
موارد مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید. در غیر این‌صورت هزینه و زحمت نگهداری از گیاهان به طرز قابل
ملاحظه‌ای بالا می‌رود و تلاش شما در بسیاری از موارد هم موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
توجه داشته باشید باغ بام به غیر از زیبایی، قرار است کیفیت محیط زندگی شما را بالا ببرد. پس اگر محل
زندگی شما هوایی گرم و خشک دارد و میزان بارندگی در آن کم است، نباید گیاهانی را انتخاب کنید که
به آب و رطوبت بالا نیاز دارند. چون آبیاری این گیاهان می‌تواند برای ذخایر آبی شهر و البته بودجۀ شما آسیب‌رسان باشد!
آیا روف گاردن معایبی هم دارد؟
بله.
در صورتی که روف گاردن به درستی احداث نشود یا مراقبت از آن به خوبی صورت نگیرد، می‌تواند معایبی هم داشته باشد. به طور مثال:
- اگر مقاومت ساختمان پیش از احداث روف گاردن بررسی نشود، به مرور زمان ممکن است پی نشست کند.
- ممکن است مشکلات زهکشی به وجود بیاید.
- ممکن است در وسط بام حوضچۀ آب و شکم‌دهی سقف ایجاد شود.
- ممکن است پس از مدتی ریشۀ گیاهان به داخل مصالح سقف نفوذ پیدا کنند.
- ممکن است سقف ضخیم‌تر و سنگین‌تر از حد قابل قبول بشود.
- ممکن است لایۀ صافی آسیب ببیند.
البته در سال‌های اخیر روف گاردن مدولار هم به بازار ارائه شده است. این روف گاردن به صورت پیش‌ساخته
به فروش می‌رسد و گیاهان را داخل باغچه‌های پیش‌ساخته قرار می‌دهند. در این روش به اندازۀ احداث روف گاردن
اساسی و سنتی نیاز به ایجاد زیرساخت‌های خاص نیست. هزینۀ روف گاردن مدولار به نسبت پایین‌تر هم هست.
البته مشتری باید نمونه‌های اجرا شده را ببیند و تصمیم بگیرد کدام یک از روش‌های احداث روف گاردن را بیشتر می‌پسندد.
طراحی فضای سبز
نکتۀ آخر:
روف گاردن قرار است آسایش ذهنی و روحی شما را تأمین کند، پس زمانی که تصمیم به ساخت
آن می‌گیرید باید مسئولیت‌پذیر باشید. گیاهان به مراقبت و توجه همیشگی نیاز دارند. آیا این وظیفه
را با خشنودی به عهده می‌گیرید یا ممکن است پس از مدتی نگهداری از گیاهان یک دغدغه و فشار روانی مضاعف شود؟
هزینۀ ساخت روف گاردن اصولی و استاندارد شاید ابتدا بالا به نظر بیاید، اما فواید و نکات مثبت آن در درازمدت به خوبی این هزینه را توجیه می‌کند.