چه عواملی سبب ایجاد پوکی استخوان می شوند؟
برخی عوامل بروز قابل کنترل و پیشگیری هستند که در این بین می توان
به موارد زیر اشاره کرد:
جنسیت: شیوع پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان و روند کاهش تراکم استخوان در
مردان از سرعت کمتری برخوردار است، پس از ۵۶-۷۰ سالگی ، این روند در زنان و مردان
برابر می شود.
سن: با افزایش سن، احتمال بروز پوکی استخوان افزایش پیدا می کند.
یائسگی: با شروع یائسگی، تولید هورمون استروژن در تخمدان‌ها متوقف می شود، از
این رو پس از یائسگی، سرعت کاهش توده استخوانی بالا
می رود، زنانی که قبل از سن ۵۳ سالگی یائسه می شوند یا کسانی که تخمدان هایشان
با جراحی برداشته می شود بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند.
سابقه خانوادگی: وراثت بر تراکم توده استخوانی و سرعت کاهش آن موثر است.
نوع استخوان بندی: استخوان بندی های ظریف و کوچک، کوتاهی قد و یا لاغری، فرد
را مستعد می کند.
نژاد: برخی نژاد‌ها مانند ساکنین اروپای شمالی یا آسیای جنوب شرقی، بیشتر در
معرض قرار دارند.
ابتلا به برخی از بیماری ها: بیماری‌هایی نظیر پر کاری غده تیروئید، بیماری غده پاراتیروئید،
پر کاری یا کم کاری (کم کاری غدد جنسی و
بیماری غدد فوق کلیوی) کم کاری یا پرکاری ممکن است فرد را در معرض ابتلا به پوکی
استخوان قرار دهد.
مصرف موادغذایی کلسیم دار و ویتامین D در پیشگیری از پوکی استخوان موثر است،
همچنین مصرف برخی موادغذایی مانند نمک و قهوه در کاهش جذب کلسیم تاثیرگذار
هستند.
باید دانست ۹۹ درصد کلسیم بدن در استخوان ها و دو سوم بافت استخوان نیز از کلسیم
و سایر مواد معدنی تشکیل شده است، استخوان ها منبع ذخیره ای برای کلسیم و فسفر
هستند و در مواقع لازم کمبود های غذایی را جبران می کنند.
در صورت مصرف ناکافی کلسیم، بدن برای حفظ سطح کلسیم پلاسما و برای پیشگیری
از اختلال عملکردها از استخوان کلسیم برداشت می کند تا سطح کلسیم خون ثابت بماند.
میزان ذخیره کلسیم در استخوان ها با سن نسبت عکس دارد و کاهش ترشح اسید معده
و نیز کاهش تولید ویتامین «د» در پوست سالمندان به طور چشمگیری موجب کاهش جذب
کلسیم می شود.
همچنین برخی داروها مانند داروهای ضد صرع می توانند برجذب یا دفع کلسیم از بدن تاثیر
گذاشته و توده استخوانی را کاهش دهند، آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم باعث افزایش
دفع ادراری کلسیم می شود .
استوار با اشاره به راه‌کارهای پیشگیری از پوکی استخوان گفت: برای جلوگیری از پوکی
استخوان فرد باید از دوران کودکی و جوانی زندگی سالمی داشته باشد و در این دوران از مصرف
مواد غذایی ناسالم، سیگار و الکل اجتناب کند همچنین با افزایش تحرک بدنی و مصرف
غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D سلامت استخوان‌های خود را تضمین کند.
چه بخوریم تا پوکی استخوان نگیریم؟
شیر کم چرب،کشک، پنیر، ماست، سبزی ( برگ تربچه ،جعفری ، کلم پیچ ،گل کلم )، لوبیا
(لوبیا سفید ، لوبیا چیتی،لوبیای سویا )، مغزها( فندق ، پسته ، کنجد )، ماهی آزاد ، ساردین ،
کیلکا و عصاره استخوان از بهترین منابع تامین کننده کلسیم مورد نیاز بدن شماست.
ورزش سپر دفاعی در برابر پوکی استخوان
ورزش و تحرک بدنی عاملی مهم در پیشگیری از پوکی استخوان محسوب می شود؛
تمرینات ورزشی منظم از نوع تحمل وزن سبب دوباره سازی، محکم شدن و تقویت استخوان
می شود، ورزش خصوصا در دوران جوانی به تولید حداکثر توده استخوانی کمک
می کند و روند پوکی استخوان را کند می کند.
اگر شخصی به مدت طولانی بی حرکت شود در هر ماه درصد ۴ از توده استخوانی او
کاسته می شود و در این بین ورزش به میزان ۳ روز در هفته و هر بار ۴۵ دقیقه ویا ۵ روز
در هفته و هر بار ۲۰ دقیقه در سنین میانسالی تا پیری (بین ۳۵ تا ۷۴سالگی) باعث افزایش
توده استخوانی می شود.
درمان پوکی استخوان را جدی بگیرید
رئیس مرکز تحقیقات پوکی استخوان پژوهشگاه غدد علوم پزشکی تهران با بیان اینکه درمان
طولانی مدت است، گفت: فرد مبتلا به پوکی استخوان باید چند سال روند
درمان را طی کند، اما اغلب مبتلایان به دلیل آنکه علائم و خطر شکستگی
را حس نمی‌کنند، درمان خود را قطع کرده و در نتیجه پوکی استخوان در بدن آن ها باقی می‌ماند،
در نتیجه در سنین بالاتر با یک زردی کوچک یا افتادن شکستگی در استخوان اتفاق می‌افتد
و این شکستگی‌ها عوارض بسیار جدی بدنبال دارد.
وی با اشاره به ورود شکستگی‌های مکرر ناشی از پوکی استخوان گفت: باید درمان پوکی
استخوان را جدی گرفت زیرا ۵۰ درصد موارد شکستگی در کسانی اتفاق می‌افتد که یک بار
شکستگی را تجربه کرده‌اند، هرچه تعداد شکستگی‌ها بیشتر شود ناتوانی فرد نیز افزایش
پیدا می‌کند.
کوتاهی قد که با پوکی استخوان در پیری سراغتان می آید
درد شدید، کاهش قد ۴-۱۶ سانتی متری، بدشکلی – ایجاد برآمدگی یا انحنا در پشت، کنترل
ضعیف مثانه، ضعف کیفیت زندگی، افزایش مرگ و میر از عوارضی است که با درمان نشدن پوکی
استخوان گریبانگیر افراد می شود.
مطالعه ای که از شیوع دقیق پوکی استخوان و شکستگی ها خبر می دهد
وی با اشاره به شیوع پوکی استخوان در کشور گفت: مطالعات متعدد برای شیوع
در کشور انجام شده است و از ابزارهای متفاوت برای دستیابی این آمارها استفاده کرده‌ایم.
در مورد شیوع آمار استانی نداریم، اما مطالعه‌ای طراحی کرده‌ایم که بر اساس
آن در سال آینده می‌توانیم آمار شیوع پوکی استخوان را در کشور اعلام کنیم.
استوار با اشاره به یک مطالعه ملی برای آمار دقیق پوکی استخوان و بیماری‌های مرتبط با آن گفت:
مطالعه ای برای آمار دقیق شیوع ، ضعف عضلانی یا سارکوپنی و کمبود ویتامین D
و عوامل خطر مرتبط تحت عنوان مطالعه چند مرکزی استئوپروز ایرانیان در حال انجام است، در این
مطالعه، تحقیقات در ۵ تا ۶ استان کشور به عنوان نماینده کل جمعیت کشور انجام می شود و نتیجه
این مطالعه درباره پوکی استخوان در سطح ملی اعلام خواهد شد.
- ۹۸/۰۳/۲۰